استرانسیوم (Strontium) یکی از عناصر شیمیایی جدول تناوبی است. نشانه کوتاه آن Sr و عدد اتمی آن ۳۸ است.
تاریخچه
کانی استرانسیانیت در سال ۱۷۸۷ میلادی در دهکدهٔ استرانسین در اسکاتلند یافت شد. ادیر کراوفورد و توماس چارلز هوپ به بررسی این کانی پرداختند و اکسید فلز ناشناختهای را در آن یافتند.
استرانسیم فلزی نرم با رنگ زرد نقرهای است. خواص فیزیکی و شیمیایی آن شباهت زیادی به کلسیم و باریم دارد. سلستید و استروتیانیت دو سنگ معدن مهم استرانسیم هستند. این فلز ممکن است از طریق الکترولیز کلرید مذاب تهیه شود. استرانسیم بهطور طبیعی متشکل از چهار ایزوتوپ پایدار است. پایدارترین این ایزوتوپها، ایزوتوپ رادیو اکتیو استرانسیم -۹۰(نیمه عمر ۱/ ۲۸ سال) است. استرانسیم اولین بار در سال ۱۷۹۰ توسط A. Crawford دانشمند اسکاتلندی کشف گردید.
نام عنصر شیمیایی استرانسیم از لغت Strontian که نام شهری در اسکاتلند میباشد، گرفته شدهاست. در سال ۱۸۰۸، شخصی به نام Davey طی الکترولیز توانست این عنصر را کشف کند. البته در سال ۱۷۹۰، Adair Crawford کانی جدیدی به نام استرونتیانیت را شناسایی کرد که کانیهای باریم دار متفاوت بود. استرانسیم در کانیهای سلستیت و استرونتیانیت یافت میشود. فلز استرانسیم از الکترولیز مخلوط کلر گداخته همراه با کلرید پتاسیم حاصل میشود، یا از احیا اکسید استرانسیم با آلومینیم در شرایط خلأ و در دمایی که استرانسیم تقطیر میشود، بدست میآید. سه شکل آلوتروپی این فلز وجود دارد که نقطه انتقال آنها ۲۳۵ و ۵۴۰ درجه سانتیگرادمیباشد. استرانسیم از کلسیم نرمتر است و در آب به شدت تجزیه میشود. استرانسیم، در دماهای زیر ۳۸۰ درجه سانتیگراد، نیتروژن را جذب نمیکند. برای جلوگیری از اکسید شدن استرانسیم این عنصر باید در نفت سفید نگهداری شود. مقطع جدید استرانسیم، ظاهری نقرهای دارد، اما به سرعت به رنگ زرد با ساختار اکسیدی در میآید. فلز نهایی در هوا میسوزد. نمکهای فرار استرانسیم رنگ قرمز زیبایی دارند. این نمکها در فشفشهها و مواد آتش زا کاربرد دارند. استرانسیم طبیعی از مخلوط چهار ایزوتوپ پایدار تشکیل شدهاست. شانزده ایزوتوپ ناپایدار دیگر از استرانسیم وجود دارد. یکی از مهمترین ایزوتوپهای ناپایدار استرانسیم 90Sr است که نیمه عمر آن ۲۹ سال میباشد. 90Sr محصول ریزشهای هستهای است و مشکلاتی در سلامت انسان ایجاد میکند. این ایزوتوپ یکی از ایزوتوپهای با عمر طولانی است که اشعه بتا از خود متصاعد میکند و در دستگاههای SNAP (سیستم برای قدرت کمکی هستهای) به کار میرود. این دستگاهها برای ساختن فضاپیماها، ایستگاههای هواشناسی، بویههای دریایی و جاهایی که منابع قدرت هستهای – الکتریکی، دراز مدت، سبک وزن نیاز است، به کار میروند. در حال حاضر مهمترین کاربرد استرانسیم برای تولید شیشههای رنگی تلویزیون است. همچنین از استرانسیم برای تولید آهنربا و تصفیه روی استفاده میشود. تیتانیت استرانسیم ماده نوری جالبی است که دارای شاخص انکسار بسیار بالایی است و پراکندگی نوری بالاتری نسبت به الماس دارد. استرانسیم به عنوان جواهر نیز به کار میرود، اما خیلی نرم است. قیمت فلز استرانسیم (۹۸ درصد خلوص) در ژانویه ۱۹۹۰، پنج دلار در هر انس میباشد.