استاتین (به لاتین: Astatine) از عنصرهای شیمیایی جدول تناوبی است و نشانهٔ کوتاه آن At و عدد اتمی آن ۸۵ است. این عنصر کمیابترین عنصر در کره زمین است و کل مقدار آن در کره زمین حدود ۳۰ گرم برآورد میشود.[۱] استاتین عنصریجامد، سیاه رنگ و پرتوزا است که در جدول عناصر شیمیایی در گروه ۱۷ جدول و دوره ۷ آن قرار دارد. گروه ۱۷ جدول، گروهی شامل هالوژنها است که عنصر استاتین سنگینترین هالوژن این گروهاست و نقطه ذوب و انجماد آن از دیگر هالوژنهای سبکتر جدول بیشتر است. استاتین در طولانیترین عمر ایزوتوپی At) ۲۱۰) دارای نیمه عمر ۸٫۱ ساعت است. عنصر استاتین در حدود ۲۰ ایزوتوپ شناخته شده دارد. استاتین در سال ۱۹۴۰ توسط شیمیدانهای آمریکایی امیلیو گینو سگر، کِنِت روس مکنزی و دیل ریموند کارسون در دانشگاه کالیفرنی، برکلیکشف شد. استاتین عنصری پرتوزا است و به صورت منفرد وجود ندارد. بلکه این
در طبیعت همراه با ایزوتوپهای اورانیوم و توریم وجود دارد. با وجود خاصیت پرتوزایی، از استاتین در رآکتورهای هستهای استفاده نمیشود. استاتین ۲۱۷ بااورانیوم ۲۳۳ و نپتونیم ۲۳۹ در تعادل است و از اجتماع توریم و اورانیوم با نوترونهایطبیعی حاصل میشود. از اشکال دیگر استاتین میتوان به هیدرید آستاتین (بهلاتین: HAt) نیز اشاره نمود و باید توجه داشت که این ترکیب با یک هیدروژن است و نه هالید و در مورد هالیدها تنها واکنش با هالوژنهای سبک امکانپذیر است.
منابع استاتین
نادرترین عنصری که بهطور طبیعی در زمین یافت میشود استاتین است. گمان میرود که در تمام پوسته زمین، تنها ۳۰ گرم از این عنصر وجود داشته باشد و تنها چند میکروگرم از آن بهطور مصنوعی تولید میشود.
روشهای اندازهگیری و ساخت به شیوههای مصنوعی (تجاری)
استاتین توسط بمباران بیسموت با ذرات آلفا حاصل میشود. این عنصر همچنین میتواند از تقطیر هوا توسط گرما نیز به دست آید. بمباران ایزوتوپ بیسموت (209 83Bi) با ذره آلفا (4 2He) حاصل زندگی کوتاه استاتین و نوترونها است. هدف از پرتو افکنی سرد بیسموت، جلوگیری از بخار و ناپدید شدن استاتین است.
واکنش پرتو افکنی سرد بیسموت:
209 83Bi + 4 2He→ 211 85At +21 on
(ایزوتوپ At 211 نیمه عمر 6ساعت و 49دقیقهای دارد، بنابراین لازم است که با سرعت با آن کار شود)
روش شناسایی و اندازهگیری مواد پرتوزا با استفاده از پرتوهای مولکولی روشی است که توسط آزمایشگاه بینالمللی بروک هیون (به انگلیسی: Brookhaven) ارائه گشته و برای اندازهگیری آزمایشگاهی استاتین کاربرد دارد.
اثرات استاتین بر روی سلامتی
استاتین به دلیل خواص پرتوزا برای بدن انسان مضر است و هنگام بررسی آن در آزمایشگاههای هستهای روشهای ویژهای برای مطالعه و بررسی آن مورد استفاده قرار میگیرد. استاتین نوعی هالوژن است و احتمالاً مانند ید در غده تیروئید تجمع مییابد. از نظر شیمیایی، سمی بودن استاتین مانند ید است.
اثرات زیستمحیطی استاتین
میزان استاتین در زیست کره(بيوسفر)زیاد نیست و بنابراین خطری برای محیط زیست محسوب نمیشود.
ایزوتوپها
استاتین در حدود ۲۰ ایزوتوپ شناخته شده دارد.
- نیمه عمر برخی ایزوتوپها
At-206: دقیقه ۲۹٫۴
At-208:ساعت ۱٫۶
At-211:ساعت ۷٫۲
At-215:میلی ثانیه ۰٫۱
At-217:میلی ثانیه ۳۲٫۰
At-218:ثانیه ۱٫۶
At-219:ثانیه۵۰٫۰